Τι αλλάζει στην παιδεία - μία συνοπτική ανάλυση των μεταρρυθμίσεων

Αλλαγές στη 2^ο βάθμια εκπαίδευση – Συγχωνεύσεις σχολειών

Συγχωνεύσεις

Σχεδόν 2.000 σχολεία μπαίνουν (μόνο στην πρώτη φάση!) στο στόχαστρο της κυβέρνησης, 1523 στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 249 νηπιαγωγεία και 410 γυμνάσια και λύκεια. Με βάση τα φετινά σχέδια για την συγχώνευση 1.933 σχολείων και την δημιουργία 877 κλείνουν το 14% των σχολείων της χώρας. Καταργούν 4.000 οργανικές θέσεις εκπαιδευτικών τη στιγμή που με βάση τις συνταξιοδοτήσεις που θα γίνουν μέχρι το 2013 θα αποχωρήσουν 46.000 εκπαιδευτικοί, δηλαδή το 1/4. Κι όλα αυτά μξε καθαρά οικονομικά και ταξικά κριτήρια.

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα 410 γυμνάσια και λύκεια θα συγχωνευτούν σε 205. Οι συγχωνεύσεις όμως μαζί με την κατάργηση των σχολείων θα φέρουν και κατάργηση τμημάτων. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία σχολείων με μεγάλο αριθμό μαθητών ανά τμήμα και συνολικό αριθμό που θα φτάνει τους 400 μαθητές! Επιπλέον, οι συγχωνεύσεις εσπερινών λυκείων εντείνουν την ταξικότητα της επίθεσης, ορθώνοντας ακόμα μεγαλύτερους φραγμούς στην εκπαιδευτική και μορφωτική διαδικασία

Τα τμήματα, λοιπόν, θα είναι τόσο μεγάλα που ο μοναδικός τρόπος διδασκαλίας θα είναι οι μονόλογοι των καθηγητών με την συνοδεία έντονου αυταρχισμού. Τα σχολικά συγκροτήματα – τέρατα των 400 μαθητών που δημιουργούνται, εκτός από αυταρχικά, θα είναι και απρόσωπα εκπαιδευτήρια που ευνοούν την αποξένωση των μαθητών και καθιστούν τη διαδικασία της μάθησης σαφώς προβληματική. Σε πολλές περιοχές που η μετάβαση στο σχολείο θα απαιτεί μεγάλα χρονικά διαστήματα τα παιδία ή θα αναγκαστούν να μετακομίζουν μακριά από το σπίτι τους και κοντά στο σχολείο ή να το εγκαταλείπουν.

Τα τεράστια σχολεία μέσα σε συνθήκες όξυνσης της φτώχειας θα γίνουν φυτώρια ενδοσχολικής βίας και η μαθητική διαρροή θα ξεπεράσει κατά πολύ το ήδη μεγάλο 12% (που περιλαμβάνει μόνο μέχρι το Γυμνάσιο). Μέσω αυτής της υποβάθμισης των δημόσιων σχολείων για την τεράστια πλειοψηφία η μόρφωση θα μετατραπεί από δικαίωμα σε προνόμιο.  

Το κίνημα εναντία στις συγχωνεύσεις των σχολείων, εν αντιθέσει με τις κινητοποιήσεις του παρελθόντος στη δευτεροβάθμια, συγκροτείται με όρους συνολικά κοινωνικού χώρου, με μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς. Ταυτόχρονα, λόγω της δυναμικής που έχει αναπτύξει κατά τόπους, δεν είναι λίγες οι δημοτικές αρχές εκείνες, που υπό το βάρος της κοινωνικής πίεσης, αναγκάστηκαν να πάρουν θέση κατά του μέτρου των συγχωνεύσεων.

Σε κάποιες περιοχές όπου καταργήσεις και συγχωνεύσεις σχολείων, συνιστούν άμεσο ζήτημα, έχουν συγκροτηθεί μετωπικές πρωτοβουλίες, οι οποίες συνιστούν τοπικά ένα συντονιστικό όργανο του κινήματος. Τέτοιο συνιστά η πρωτοβουλία στη Ν.Σμύρνη, όπου οι κινητοποιήσεις συλλόγων εκπαιδευτικών, γονέων καθώς και μαθητών, ανάγκασαν την κυβέρνηση να αποσύρει το σχέδιο συγχωνεύσεων συγκεκριμένων σχολείων.

Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο αυτό του υπουργείου δεν είναι παρά ένα πρώτο βήμα και η νέα σχολική χρονιά 2011-2012, θα ξεκινήσει με νέο σχέδιο συγχωνεύσεων, περικόπτοντας ακόμη περισσότερο τις δαπάνες για την παιδεία και καθιστώντας το σχολείο ακόμη περισσότερο απαξιωμένο και λειτουργικά ανίκανο να παρέχει σφαιρική γνώση και μόρφωση. Η μορφή της χρηματοδότησης πια αλλάζει, και από κρατικά ενιαία επιχορηγούμενη, γίνεται ατομικά επιδοτούμενη με την εισαγωγή ατομικού κουπονιού σε κάθε μαθητή.

Nέο λύκειο

Οι εξαγγελίες της Διαμαντοπούλου, σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις στη δευτεροβάθμια και ειδικότερα στο λύκειο συγκροτούν μια νέα κατάσταση στην εκπαιδευτική διαδικασία, τομή για το σχολείο του μνημονίου. Στα σχέδια του ΠΑΣΟΚ, είναι ένα σχολείο με τα εξής χαρακτηριστικά:

Λιγότερα μαθήματα με περισσότερες ώρες διδασκαλίας

Μείωση των μαθημάτων Γενικής Παιδείας

Λύκειο άρρηκτα συνδεδεμένο με το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια.

Ειδικότερα, στην Ά Λυκείου, τα μαθήματα θα μειωθούν από 16 σε 8, στη Β και Γ από 16 σε 10.

Επιπλέον, στη Β λυκείου, ορίζονται δύο κατευθύνσεις, η Α για τις θετικές και τις επιστήμες υγείας και τεχνολογίας, και η Β για τις ανθρωπιστικές και κλασσικές σπουδές.

Στη Γ λυκείου, οι κατευθύνσεις γίνονται τρεις με τέσσερα υποχρεωτικά και δύο μαθήματα επιλογής, η Α για τις Θετικές επιστήμες με έμφαση στα μαθηματικά, τη φυσική, χημεία και βιολογία ή υπολογιστές. Η ΑΒ κατεύθυνση αφορά τις κοινωνικές και οικονομικές επιστήμες, με έμφαση στα μαθηματικά, τη στατιστική και την οικονομία, και η Β που σχετίζεται με τις θεωρητικές σπουδές, με Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία, Κοινωνιολογία.

Ταυτόχρονα, στο νέο νόμο, περιγράφεται στη Α λυκείου το μάθημα «πρότζεκτ» το οποίο εισάγεται ως μια νεωτερικότητα, και οι εργασίες που εκπονούνται από τους μαθητές θα δημοσιεύονται στο διαδίκτυο.

Συνοψίζοντας, το Λύκειο με τη καινούργια του μορφή μετατρέπεται σε σχολείο εξειδίκευσης, με τη γενική παιδεία να παραγκωνίζεται αφού αυτή σταματά με το τέλος της Α' Λυκείου. Η Β' Λυκείου χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις κλασικής και πρακτικής παιδείας, ανάλογα με τις σπουδές που θα ακολουθήσουν οι μαθητές. Η Γ' Λυκείου είναι τάξη απόλυτης εξειδίκευσης και σε αυτή παραμένουν οι τρεις κατευθύνσεις, αλλά διαγράφεται η ονομασία θετική, θεωρητική, τεχνολογική. Με τα νέα μέτρα ακόμη, επιδιώκεται ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα στην ενιαία μόρφωση των μαθητών και εντείνεται ακόμη περισσότερο η ταξικότητα της εκπαίδευσης στη δευτεροβάθμια και ιδιαίτερα στη βαθμίδα του λυκείου. Άμεσο πρώτο αποτέλεσμα αυτού, είναι η ακόμα μεγαλύτερη μαθητική διαρροή, η αύξηση δηλαδή του αριθμού μαθητών που δεν παίρνουν απολυτήριο λυκείου.

Ταυτόχρονα, σχετικά με την εισαγωγή στην τριτοβάθμια ορίζονται τα εξής:

* Θα δίνουν εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ σε άγνωστο αριθμό μαθημάτων, χωρίς προκαθορισμένη ύλη.

* Η συνολική τους επίδοση σε όλο το Λύκειο, που διαμορφώνεται από το γραπτό και τον προφορικό βαθμό, ενδεχομένως θα προσμετράται για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο.

* Θα αξιολογούνται από τα ίδια τα ΑΕΙ, ως φοιτητές πλέον, μετά το τέλος του πρώτου έτους, για την κατανομή τους σε προγράμματα σπουδών.

Tέλος, δεν έχει αποφασιστεί ακόμη αν θα παίξει ρόλο η επίδοση της Α' Λυκείου

Οι αλλαγές όμως που σχεδιάζει το Υπουργείο δε σταματούν εδώ, αλλά συνεχίζονται με την περαιτέρω αλλαγή της δομής του σχολείου, επιδιώκοντας να γκρεμιστούν τα θεμέλια της ενιαίας μόρφωσης, με σαφή κατηγοριοποίηση τόσο του σχολείου όσο και του απολυτηρίου που θα λαμβάνεται από αυτό. Το απολυτήριο πλέον σπάει σε δύο είδη, εκείνων που εξετάστηκαν σε διαδικασία πανελληνίων, και εκείνων που εξετάστηκαν ενδοσχολικά, μέσω της νέας ρύθμισης του υπουργείου.

Ειδικότερα, τα σχολεία πλέον κατηγοριοποιούνται σε Πολυδύναμα, Πειραματικά- Πρότυπα. Τα Πολυδύναμα, είναι τα σχολεία εκείνα των 400 μαθητών στο σύνολο, και των 30 μαθητών ανά τμήμα. Ουσιαστικά τα πολυδύναμα είναι τα μαζικά σχολεία της γειτονιάς (όσα έχουν απομείνει από τις συγχωνεύσεις), τα οποία θα απευθύνονται κυρίως στα παιδιά από τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, με σαφώς υποβαθμισμένη την παρεχόμενη μόρφωση σε αυτά.

Τα Πειραματικά, συνεχίζουν να έχουν το ρόλο εφαρμογής πιλοτικών προγραμμάτων, με αυστηροποίηση όμως τόσο του πλαισίου λειτουργίας τους, όσο και της διαδικασίας εγγραφής σε αυτά, μέσω τεστ δεξιοτήτων, κλήρωσης κλπ.Τα Πρότυπα συνιστούν τα σχολεία ελίτ της δευτεροβάθμιας αλλά και της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ειδικότερα τα σχολεία αυτά, είναι απαραίτητο να είναι συνδεδεμένα με κάποιο πανεπιστήμιο της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, και θα χρηματοδοτούνται, εκτός των άλλων, από ειδικούς λογαριασμούς των ιδρυμάτων. Πρώτο αποτέλεσμα αυτού είναι η άμεση σχέση όσον αφορά και την πρόσβαση των μαθητών στα αντίστοιχα ιδρύματα, είτε δημόσια είτε ιδιωτικά. Επιπλέον, ανώτατος αριθμός μαθητών ανά τάξη είναι τα 20 παιδιά, γεγονός που καθιστά σαφώς αναβαθμισμένο το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης στα σχολεία αυτά. Η εισαγωγή, ακόμα,εκτός των άλλων γίνεται με προυποθέσεις όπως επιλογή μαθημάτων με «ειδικά ταλέντα». Ταυτόχρονα οι καθηγητές στο Πρότυπο σχολείο δεν θα είναι μόνιμοι, αλλά θα βρίσκονται κάθε φορά υπό καθεστώς διαρκούς ανταγωνισμού, σε διαδικασία σκληρής αξιολόγησης.

Καθίσταται λοιπόν σαφές από τα παραπάνω, ότι το απολυτήριο από κάθε σχολείο αντίστοιχης κατηγοριοποίησης, θα έχει και την ανάλογη διαφοροποίηση, βάζοντας τέλος στο ενιαίο εθνικό απολυτήριο.

Κατάργηση ΟΕΔΒ

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση και το υπουργείο, εκτός από την ιδιωτικοποίηση του παιδαγωγικού ινστιτούτου, σχεδιάζουν το ξεπούλημα του ΟΕΔΒ(οργανισμός εκδόσεων διδακτικών βιβλίων), μέσω της αφομοίωσης του από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, το οποίο χρηματοδοτείται όχι από τον κρατικό προυπολογισμό, αλλά μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ που λήγουν το 2013. Η κίνηση αυτή συνιστά, εκτός από σαφή, σταδιακή, κατάργηση του δημόσιου και δωρεάν βιβλίου, ξεπούλημα δημόσιου πλούτου αξίας τουλάχιστο 300 εκ ευρώ.

Επιπλέον, ένα μήνα πριν τις πανελλαδικές εξετάσεις, η υπουργός αποφασίζει να περάσει τις πρώτες αλλαγές στον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια, με μέτρα όπως η κατάργηση του 10%.

Σε μια περίοδο όπου το ΠΑΣΟΚ επιλέγει να γκρεμίσει ό, τι έχει απομείνει από το κοινωνικό κράτος, το υπουργείο Παιδείας εφαρμόζει το Δόγμα του Σοκ στην εκπαίδευση, περικόπτοντας ακόμα περισσότερο (σε ποσοστό ιστορικά χαμηλό) της δαπάνες για την παιδεία, την ίδια στιγμή που δημιουργεί την εκπαίδευση των νέων φθηνών και ευέλικτων αυριανών εργαζομένων.

Η ψήφιση του νομοσχεδίου για το “νέο λύκειο”, ορίστηκε από το υπουργείο να είναι η 3 Μάη, και προκειμένου να αποφευχθούν κινητοποιήσεις, οι πανελλαδικές εξετάσεις ξεκινούν στις 13 Μάη.

Το νέο νομοσχέδιο καταδικάζει τη δευτεροβάθμια σε πορεία 30 και πλέον χρόνων πίσω, σε πλήρη συνέχεια με τον εργασιακό Μεσαίωνα, στον οποίο καθυποτάσσει το σύνολο των εργαζομένων και της νεολαίας η κυβέρνηση, το ΔΝΤ, η ΕΕ.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ετοιμάζει τα πλέον σκληρά και αντικοινωνικά μέτρα, με σκοπό το άνοιγμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο κεφάλαιο, στο όνομα της ανάπτυξης και ανάκαμψης της εθνικής οικονομίας.